Ekin Sarı, Psikolog
Çocuklarla Psikoterapi ve Psikolojik Değerlendirme Nasıl Yapılır?
Her çocuk kendine özgüdür; kendine özgü ihtiyaçları, duyguları, davranışları vardır. Çocukların psikoterapi süreci ve psikolojik değerlendirme süreçleri daha farklı bir süreçtir çünkü çocukların dili, kendilerini ifade ediş şekilleri yetişkinlerden farklıdır.
Çocuk terapisi nasıl olur?
Çocuk, tıpkı anne ve babaya olduğu gibi terapistiyle de arasında bir güven ilişkisi kurar ve bu güven ilişkisi çok önemlidir çünkü çocuk izin verdiği sürece terapisti onu anlayabilir ve iletişime geçebilir. Aynı zamanda çocuklar ebeveynlerine olduklarından, ihtiyaçlarını karşılayan kişiler onlar olduğundan ve ebeveyn tutumunun çocuk davranışları üzerinde etkisi olduğundan dolayı ebeveynler de bu terapi sürecinin bir parçasıdırlar ve çocuklar gibi ebeveynlerle de görüşmeler ayarlanarak süreç devam ettirilir. Yetişkinlere özgü bir tedavi yöntemi olarak başlayan psikanaliz kısa bir süre sonra çocuklarla da yapılmaya başlanmıştır. Ancak yetişkinler ve çocuklar arasındaki farklar dolayısıyla daha terapi için farklı yöntemlere başvurmak zorunda kalınmıştır. Örneğin M. Klein, yetişkinlerde kullanılan serbest çağrışım yöntemini çocuklara uyarlarken oyunu serbest çağrışım şeklinde değerlendirerek revize etmiştir. Diğer bir yöntem olarak Winnicott ise çocuğun bilinçdışını çiziktirme yöntemi ile analiz etme yoluna gitmiştir. (İPD) Psikolojik değerlendirme aynı zamanda testlerle de ilerletilebilir.
Çocuk terapisinde psikolojik testlerin yeri nedir?
Psikoterapistler gerekli görülen durumlarda çocuğa çeşitli testler uygulayabilir ve bu testleri değerlendirme sürecine katabilirler. Psikolojik değerlendirmelerin çeşitli kısımları vardır. Bunlar; çocuğun ailesiyle ön görüşme, seçilen testin uygulanması ve geribildirim. Geri bildirim kısmı zaman alıcı olduğu için çoğunlukla ihmal edilse de, aslında en önemli noktalardan biridir ve değerlendirmenin temel unsurudur. (Andronikof ve diğ., 2014) Değerlendirme için kullanılan testler çocuğun dünyasını, öz imajını, başkalarıyla olan ilişkilerini düşünme şeklini, genel olarak duygusal yaşamını ve duygularını düzenleme şeklinin anlaşılmasını amaçlar. Tüm süreç, test uygulamasında gerekli titizliğin yanı sıra klinik deneyim ve çocuk psikopatolojisinde eğitim gerektiren hassas bir çalışmadır.
Çocuklara Uygulanan Psikolojik Testler Nelerdir?
Çocuklar için uygulanan testler kişilerin yeteneklerini, zekalarını, ilgi alanlarını ve çeşitli sorunlarını anlamak, anlamlandırmak ve ortaya çıkarmak için kullanılır. Çocukları değerlendirmek için kullanılan testler, standardize olduklarından dolayı çocuk hakkında elde edilemeyen detayları yakalanmasına yardımcı olabilir. Çocuklar için yapılmış olan testler, yalnızca zekayı ölçmez, bununla birlikte kişilik, olgunluk, motor becerileri hakkında da yorum yapılmasına yardımcı olur. Psikolojik testler, Psikoterapi sürecindeki çocuğun terapistinin uygun ve gerekli görmesi durumunda bir ya da birden çok testin yapılması gerekli olabilir. Ailelerin gözlemleri de çocukların terapisinde önemli bir nokta olduğundan, ailenin çocuk hakkında herhangi bir durum fark etmesi üzerine başvurulduğunda, sorun değerlendirilip, test uygulanabilir.
Çocuk ve Ergen Terapisinde Psikolojik değerlendirmede hangi testler vardır?
Wechsler Çocuklar için Zeka Ölçeği (WISC-IV)
Wechsler testi, 6-16 yaş aralıklarını kapsayan çocuklara bireysel olarak uygulanan bir testtir. Bu testte çocukların bilişsel yetenekleri ölçülür. Çeşitli bilişsel alanların alt testleri vardır ve bu alt testler çeşitli zihinsel işlevleri gösterir. Genel bir zeka puanı aralığı ölçüldüğü gibi hangi bilişsel becerilere yatkınlık olduğu veya hangi becerilerinin gelişime ihtiyaç duyduğunu ortaya çıkarır.
Rorschach Testi
Mürekkep testi diye de bilinen bu test 3 yaşından itibaren uygulanabilmektedir. Kişilik özelliklerini ortaya çıkarmak için kullanılan bir testtir. 10 adet üzerinde mürekkep lekelerine benzer şekillerin olduğu kartlarla uygulanır. Projektif bir testtir. Kişiye gösterilen kartların yorumlanması ile kişinin kişilik yapısı, savunma mekanizmaları, algı sistemi, içsel çatışmaları hakkında bilgi verir.
T.A.T Tematik algı testi
T.A.T testi, 11 yaşından sonra uygulanabilen, 30 resim ve 1 boş karttan oluşan bir testtir. Bu testin amacı kişiliği anlamlandırmaktır. Kişiliğin altında yatan dürtüler, çatışmalar, ilgi alanları gibi dinamikleri anlamak ve ortaya çıkarmaktır. Rorschach’dan sonra en sık kullanılan projektif testlerden biridir ve hem çocuk hem yetişkinlerde kişiler arası ilişkileri en iyi sunan testlerden biri şeklinde nitelendirilmektedir. Rorschach testi ile beraber uygulandığı taktide çok daha nitelikli sonuçlar elde edilmektedir.
MOXO D-CPT
Moxo Devamlı Performans Testi, çocuklarda ve yetişkinlerde dikkati, dürtüselliği, hiperaktiviteyi ve zamanlamayı ölçmek için tasarlanmış bir testtir. Bilgisayar yardımı ile yapılır ve nöropsikiyatrik bir testtir dolayısıyla hassasiyeti yüksektir. Çocuklarda özellikle dikkati değerlendirmede ve Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu için tanı koymaya yardımcı bir test olarak uygulanmaktadır.
C.A.T Testleri, Çocuk Algı ve Kavrama Testleri
3-10 yaş arası çocuklara uygulanan, algı düzeyini ölçmek ve belirlemek için yapılan bir testtir. Çocuk için önemli olabilecek dürtü ve figürleri anlamak için kullanılır. 10 farklı resimden oluşan, hayvanlarla alakalı resimlerle hazırlanmış bir testtir. Çocuk için önemli olan aile üyeleriyle ilişkilerini anlamak ve çocuğun gündelik hayatında içinde olduğu okul, arkadaş ortamındaki ilişkileri kavrayışını anlamak için kullanılır.
Stanford-Binet
Binet testi, 2 yaşından itibaren uygulanabilen bir testtir ve zihinsel yeteneği ölçer. Zihinsel yeteneklerin içinde nitelik ve niceliksel muhakeme, kısa süreli bellek, soyut ve somut anlamlandırma gibi yetenekler bulunur. 15 farklı alt dala sahiptir ve yaklaşık 30-90 dakika arasında sürer. Testin sonunda kronolojik yaş ve zeka yaşı elde edilir, bu puanlar incelenerek zeka bölümü puanı sonucuna ulaşılır.
