Gözde Özbek, Uzman Klinik Psikolog ve Endüstri Örgüt Psikoloğu
Klinik psikoloji mi endüstri ve örgüt psikolojisi mi?
Psikoloji lisansının ardından veya lisans süresince iki uygulamalı alana yönelik sıklıkla sorulan bir soru. Bu yazıda iki alanın kesiştiği noktaları ve endüstri psikolojisinin içeriğini detaylandıracağım.
Endüstri ve örgüt psikolojisi, iş ortamındaki ve iş yaşamındaki insan davranışlarını inceleyen psikolojinin alt dalıdır. Endüstriyel psikolog, “Endüstri ve örgüt psikoloğu”, “İş psikoloğu” veya “İş ve örgüt psikoloğu” gibi farklı şekillerde kullanılabiliyor. Bunun nedeni ise, kişinin yaptığı yüksek lisans eğitiminin içeriğine ve yönlendiği alana göre unvanını değişimli olarak kullanılabilmesi.
Kurumsal yapı içerisinde ve çalışanların psikolojisine yönelik yapılan bütün çalışmalar, endüstri psikolojisinin alanına girmektedir. Bu iki alan belirli noktalarda kesişebildiği gibi, uygulama alanında çok farklılaşabilmektedir de.
Neden iş yerindeki psikolojimiz önemli?
Bireyler ortalama olarak hayatının üçte birini iş yerinde geçirdiği için, buradaki huzur ve mutluluğumuz hayatımızın birçok alanını etkiliyor.
İş hayatımızın istediğimiz gibi olması, bizi daha güçlü ve sağlam hissettirir. Çalışan kişilerin iş yaşamındaki mutluluğu kişinin hayatının diğer alanlarını da etkiler ve bu nedenle de kurumların verimli olmalarının da tek yoludur. Bu sebepten ötürü kurumlar için de çalışanların mutluluğu ve işlerinden aldıkları tatmini çok önemlidir.
Endüstri ve örgüt psikoloğu nerelerde çalışabilir?
Endüstri Psikolojisi alanında yüksek lisans yaptıktan sonra kurumsal şirketlerin içerisinde veya kurum dışı danışmanlık veren firmalarda çalışabilirler.
Kurumların İnsan Kaynakları departmanlarında; işe alım, kurumsal bağlılık, performans yönetimi, çalışan bağlılığı, örgütsel gelişim ve yönetim, yetenek yönetimi ve eğitim alanlarında çalışabilirsiniz.
Bazı kurumlar bünyelerinde çalışanların psikolojisi alanına yönelik çalışmalar yapmak üzere İş Psikoloğu bulundururlar. Bu durum Amerika ve bazı Avrupa ülkelerinde zorunlu olsa da Türkiye’de maalesef zorunlu değildir.
Ayrıca kurumlara danışmanlık veren firmalarda; eğitim, koçluk gibi alanlarda çalışabilirsiniz. Ek olarak akademide endüstri ve örgüt psikolojisi alanında uzmanlığınızı ilerletebilirsiniz.
Klinik ve endüstri psikolojisinin kesiştiği alanlar nelerdir?
Klinik ve endüstri psikolojisi, çalışma pratiğinde birbirinden ayrı olsa da kurumsal danışmanlık veya bireysel iş yaşamına yönelik danışmanlık altında kesişmektedirler. “Çalışan psikolojisi” denildiğinde hem endüstri hem de klinik alanlarının iç içe geçtiği bir kesişimden bahsedebiliriz.
Kurumun içini aktarımsal bir düzlemden aile sistemi gibi düşünürsek, buradaki dinamiklerin anlaşılması, analiz edilmesi ve sorunlara yönelik müdahalelerin yapılması her iki alanın da ortak uzmanlığına girmektedir.
Örnek vermek gerekirse; kurumlardaki motivasyon ve takım çalışmasına yönelik grup çalışmalarında klinik psikologlar ve endüstri psikologları birlikte çalışabilirler. Çeşitli aktivitelerle gruplar içerisindeki kişilerin davranışlarının incelenmesi ve ekip dinamiklerinin belirlenmesi her iki alanın da odağıdır.
Benzer şekilde bireysel iş yaşamına yönelik danışmanlık için iki alanın kesişiminden bahsedebiliriz. Koçluk olarak verilen birçok hizmet aslında bu iki alanın kesişiminin sonucudur. Endüstri psikoloğu iş yeriyle ilgili danışmanlık verebilir ve bu danışmanlık, iş yeriyle ilgili yönlendirici bir süreçtir. Diğer yandan terapiden bahsettiğimizde, kişinin ruhsal sağlığı söz konusu olduğu için yalnızca klinik psikologların verebileceği bir hizmettir.
Klinik ve endüstri psikolojisinin ayrıştığı alanlar nelerdir?
İş yaşamındaki danışmanlık konusunda önemli bir ayrım noktası şudur: klinik psikologlar danışmanlık yapabilirler; ancak, iş yaşamını bilmek, yönlendirme yapmak ve koçluk hizmeti vermek özel bir deneyim gerektirebilir. Bu deneyime sahip endüstri psikologları iş yaşamıyla ilgili danışmanlık ve koçluk yapabilirler, ancak terapi yapamazlar. Bir diğer deyişle, kişinin iş yaşamı dışındaki alanlarda yaşantısına müdahil olamazlar ve yönlendirme yapamazlar.
Klinik psikologlar ruh sağlığı profesyonelleri olarak kişilere hayatlarının birçok alanıyla ilgili danışmanlık vererek terapi yapabilirken, endüstri psikologları ise spesifik olarak iş yaşamı ve iş ortamıyla ilgili danışmanlık ve koçluk hizmetleri verebilirler.
